Zwitserland accepteert met het loslaten van de koppeling van de frank aan de euro een enorm koersverlies op de euro’s die de centrale bank in de kas heeft. Maar dat weegt minder zwaar dan het risico van een blijvende koppeling met de euro, stelt Z24-columnist Hendrik Oude Nijhuis.

Toen de eurocrisis een paar jaar geleden oplaaide, begon menig Griek zich (terecht overigens!) af te vragen of Griekenland wel deel zou blijven uitmaken van de eurozone. Menig Griek, vooral de meer vermogende, zette zijn spaargeld op een rekening in het mooie Zwitserland.

Die toevlucht van kapitaal, uiteraard ook van elders, zorgde voor een ijzersterke Zwitserse frank. Een sterke munt was op dat moment echter bepaald geen geschenk voor het door vier eurolanden omringde Zwitserland.

Een skivakantie in Zwitserland werd voor iedereen buiten dat land opeens wel erg duur. De sterke munt bemoeilijkte ook de export, terwijl importeren juist aantrekkelijker werd met een grotere kans op deflatie en economische stagnatie.

Koppeling Zwitserse frank aan de euro

Om dat risico af te wenden besloten de Zwitsers ruim drie jaar geleden (september 2011) hun munt dan maar min of meer te koppelen aan de euro (met een wisselkoers van 1,2 frank per euro). Bovendien werden rentes verlaagd als ‘straf’ voor het aanhouden van spaargeld in Zwitserland.

Spaarrentes gingen dus omlaag, maar hypotheekrentes ook. Heel wat Polen vonden die heel lage hypotheekrente in Zwitserland wel interessant en financierden hun Poolse woning met een hypotheek in franken, zich niet realiserend dat ze bij een stijging van de Zwitserse frank zelf in de knel zouden komen. Maar dat risico leek aanvankelijk zeer gering. Immers, Zwitserland had keer op keer heel duidelijk gemaakt dat aan haar wisselkoersbeleid niets zou veranderen, begin vorige week zelfs nog.

Breuk met euro

Het woord van de Zwitserse centrale bank bleek echter van weinig waarde. Afgelopen donderdag werd plotseling bekendgemaakt dat Zwitserland haar wisselkoersbeleid overboord gooide. Binnen een kwartier steeg de frank ten opzichte van de euro met 30 procent en kelderde de Zwitserse aandelenbeurs met ruim 10 procent, de grootste val sinds 1987. Later die dag bleek de allergrootste paniek overigens alweer enigszins voorbij.

Medelijden met Nederlandse of Belgische beleggers op de Zwitserse beurs hoef je trouwens niet echt te hebben. De Zwitserse beurs mag dan stevig gedaald zijn maar doordat de frank relatief nog harder in waarde steeg realiseerden beleggers in Zwitserse aandelen afgelopen donderdag heel mooie winsten.

Verlies op euroreserves

De afgelopen jaren heeft de Zwitserse centrale bank haar balans enorm vergroot om een verdere stijging van de Zwitserse frank tegen te gaan. Het relatief kleine Zwitserland -- het land telt zo'n 8 miljoen inwoners -- spendeerde honderden miljarden franken aan het aankopen van buitenlandse valuta (vooral euro's).

Dat de frank nu opeens veel duurder is geworden, door het loslaten van het wisselkoersbeleid, betekent voor Zwitserland een enorm verlies op haar buitenlandse valutareserves die vooral in euro's noteren. Het gaat hier om een verlies van ten minste tientallen miljarden euro's, en vermoedelijk komt dit verlies zelfs in de buurt van 100 miljard euro.

Maar kennelijk dus liever een dergelijk verlies dan het lot van Zwitserland blijven verbinden aan de euro. In dat geval zou Zwitserland genoodzaakt zijn alsmaar euro's te blijven opkopen met uiteindelijk, heel waarschijnlijk, een nog groter verlies tot gevolg wanneer de koppeling alsnog onhoudbaar zou blijken.

Als antwoord op de aanhoudende misère in het eurogebied zal de Europese Centrale Bank (ECB) waarschijnlijk deze week nog aankondigen over te gaan tot het op grote schaal opkopen van obligaties. De opmerkelijk sterke daling van de koers van de euro recent impliceert dat beleggers hier reeds op anticiperen.

Met dat op grote schaal opkopen van obligaties koopt de ECB als het ware tijd om het euro-experiment nog wat langer voort te zetten. Eigenlijk hetzelfde als wanneer Zwitserland nog wat langer aan de koppeling vastgehouden had.

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van www.beterinbeleggen.nl over de beleggingsstrategie van Warren Buffett. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl